Vandaag 60 jaar geleden, Slag bij Jadotstad tijdens interventies van de Verenigde Naties in het Katanga-conflict in Congo (De Post 24 september 1961)

Op woensdag 13 september 1961 gaf secretaris-generaal van de VN Dag Hammarskjöld toestemming voor een door de VN geleid militair offensief, genaamd Operatie Morthor.

Doel van de Opération des Nations Unies au Congo (ONUC) was om huursoldaten die onder bevel stonden van de door de in juli 1960 afgescheiden staat Katanga een halt toe te roepen.

Hoewel het mandaat van de VN voorschreef dat de ONUC-eenheden strikt onpartijdig dienden te blijven, meenden de politieke leiders van Katanga dat de VN zijn mandaat had gebroken en partij koos voor de tegenstander van Katanga, de centrale Congolese overheid.

Dag Hammarskjöld overleed ten tijde van het offensief, toen het vliegtuig waarmee hij naar de Katangese president Moïse Tshombe reisde om over een staakt-het-vuren te onderhandelen, boven Congo neerstortte.

Hoewel destijds uitgegaan werd van een ongeluk, zijn er later bewijzen gevonden die theorieën staven dat het hier om een doelbewuste aanslag ging.

Vandaag 60 jaar geleden, Slag bij Jadotstad tijdens interventies van de Verenigde Naties in het Katanga-conflict in Congo (De Post 24 september 1961)

Na de start van Operatie Morthor reageerde het Katangese bewind met een tegenaanval op de geïsoleerde VN-basis bij Jadotstad, ongeveer 100 kilometer van het VN-hoofdkwartier in Elizabethstad (thans Lubumbashi).

Een door de VN uitgezonden compagnie van het 35 bataljon van het Ierse leger werd aangevallen door troepen die loyaal waren aan de Katangese minister-president Moïse Tshombe, gesteund door Belgische, Franse en Rhodesische huurlingen.

Het lichtbewapende Ierse leger hield zes dagen stand en moest zich overgeven toen ammunitie en watervoorraden opraakten

De Ierse compagnie werd bij terugkomst in eigen land stilletjes ontvangen.

Hoewel commandant Pat Quinlan meerdere mannen had aangedragen voor een onderscheiding, is geen van deze destijds uitgereikt.

De publieke opinie vond de vertoning bij Jadotstad vooral vernederend omdat de soldaten zich hadden overgegeven en gevangen waren genomen.

Pas een halve eeuw later heeft de Ierse overheid de compagnie een officieel eerbetoon gegeven.

Quinlan heeft dit niet meegemaakt: hij overleed in 1997.

Het door Declan Power geschreven boek over de gebeurtenissen, getiteld The Siege at Jadotville: The Irish Army’s Forgotten Battle uit 2005 werd in 2016 verfilmd als The Siege of Jadotville.

De première van de film, met daarin onder andere Jamie Dornan en Mark Strong, vond plaats tijdens het Galway Film Festival.

Vandaag 60 jaar geleden, Slag bij Jadotstad tijdens interventies van de Verenigde Naties in het Katanga-conflict in Congo (De Post 24 september 1961)
Vandaag 60 jaar geleden, Slag bij Jadotstad tijdens interventies van de Verenigde Naties in het Katanga-conflict in Congo (De Post 24 september 1961)
Vandaag 60 jaar geleden, Slag bij Jadotstad tijdens interventies van de Verenigde Naties in het Katanga-conflict in Congo (De Post 24 september 1961)

Het is vandaag exact 60 jaar geleden dat Patrice Lumumba, voormalig eerste minister van de Democratische Republiek Congo, vermoord werd.

Het is vandaag exact 60 jaar geleden dat Patrice Lumumba, voormalig eerste minister van de Democratische Republiek Congo, vermoord werd.

Zo schreef de pers er toen over in Vlaanderen en Nederland en vreemd genoeg was de Vlaming, maar op de hoogte van deze moord bijna een maand na de feiten.

Het is namelijk pas op 13 februari 1961 dat de Katangese minister Godefroid Moenongo verklaarde dat Patrice Lumumba is overleden.

Volgens zijn verklaring gebeurde dit na een ontsnapping poging van Patrice Lumumba.

Onmiddellijk na zijn verklaring kwam het tot verschillende protestbetogingen bij Belgische ambassades.

In Joegoslavië, Polen en Egypte kwam het tot geweld: in Belgrado sloegen demonstranten het interieur van de ambassade kort en klein, in Warschau mishandelden ze personeel en in Caïro staken ze de ambassade in brand.

België eiste schadevergoeding en verbrak de diplomatieke betrekkingen toen Nasser die weigerde.In februari 2002 gaf de Belgische overheid toe “onmiskenbare verantwoordelijkheid te hebben gehad in de gebeurtenissen die tot Lumumba’s dood hebben geleid”, al wilde men niet de volledige verantwoordelijkheid opnemen.

De parlementaire onderzoekscommissie, bijgestaan door deskundigen Emmanuel Gerard, Luc De Vos, Jules Gérard Libois en Philippe Raxhon, vond dat een aantal vooraanstaande Belgen (al dan niet direct) een rol hadden gespeeld in de moord op Lumumba.

Er werd echter geen doorslaggevend bewijs gevonden dat de moord zelf in opdracht gebeurde van de Belgische autoriteiten.

In juli 2002 werden er door de Verenigde Staten documenten vrijgegeven die de rol van de CIA in de moord op Lumumba onthulden.

De CIA zou Lumumba’s tegenstanders gesteund hebben met geld en politieke ondersteuning, en in Mobutu’s geval met wapens en militaire training.

Ook zou er van de CIA uit een moordenaar op pad zijn gegaan met de missie om Lumumba te vergiftigen.

Hij wierp zijn wapens echter in de rivier en zou de moord alsnog niet uitgevoerd hebben. Lumumba werd uiteindelijk toch geëxecuteerd door Katangese separatisten, al dan niet in opdracht van. (Diverse bronnen, Wikipedia en De Post 28 februari 1961)

60 jaar geleden, sfeerbeelden van de grimmige Congocrisis in de Post van 8 november 1960

Op 14 september 1960 verscheen legerleider Mobutu op het hoogste politieke toneel.Gesteund door de CIA, die in Lumumba een gevaar zag wegens zijn samenwerking met de Russen, pleegde Mobutu een coup en ‘ontsloeg’ Lumumba en Kasavubu.

Het zou het begin van het einde blijken van Patrice Lumumba

.Lumumba werd onder huisarrest geplaatst, waar hij eind november uit werd vrijgelaten.

Op 1 december werd hij in Kasai opgepakt door soldaten loyaal aan Mobutu. Lumumba werd overgeleverd aan zijn politieke vijanden in Katanga.

Na publieke vernederingen (het opeten van zijn eigen toespraken voor het oog van de pers) verdween hij.

Enkele weken later werd duidelijk dat Lumumba was vermoord.In 2001 zou een Belgische onderzoekscommissie vaststellen dat Patrice Lumumba doodgeschoten was door Congolese soldaten, vermoedelijk met medeweten van Belgische officieren.

De eerste premier van onafhankelijk Congo zou na zijn dood in stukken zijn gesneden, begraven, weer opgegraven en in zuur opgelost.

De ‘Congo-crisis’ zou zich voortslepen tot 1965, toen Mobutu wederom de macht greep, ditmaal om die tot 1997 vast te houden.

De VN lanceerden nog verschillende militaire interventies om verdere desintegratie van Congo te voorkomen en de honderdduizenden ontheemden te beschermen.

VN-baas Hammarskjöld zou het niet allemaal meer meemaken: in de nacht van 17 op 18 september 1961 overleed hij toen het vliegtuig waar hij in zat neerstortte in Congo.

De oorzaak van de crash is nooit opgehelderd.

60 jaar geleden, sfeerbeelden van de grimmige Congocrisis in de Post van 8 november 1960
60 jaar geleden, sfeerbeelden van de grimmige Congocrisis in de Post van 8 november 1960
60 jaar geleden, sfeerbeelden van de grimmige Congocrisis in de Post van 8 november 1960
60 jaar geleden, sfeerbeelden van de grimmige Congocrisis in de Post van 8 november 1960

50 jaar geleden, sfeerbeelden staatsbezoek koning Boudewijn en Fabiola aan Congo (De Post 12 juli 1970)

50 jaar geleden, Sfeerbeelden staatsbezoek koning Boudewijn en Fabiola aan Congo (De Post 12 juli 1970)
50 jaar geleden, Sfeerbeelden staatsbezoek koning Boudewijn en Fabiola aan Congo (De Post 12 juli 1970)
50 jaar geleden, Sfeerbeelden staatsbezoek koning Boudewijn en Fabiola aan Congo (De Post 12 juli 1970)
50 jaar geleden, Sfeerbeelden staatsbezoek koning Boudewijn en Fabiola aan Congo (De Post 12 juli 1970)

50 jaar geleden, koning Boudewijn en koningin Fabiola op staatsbezoek in Zaïre (Congo-Kinshasa)

50 jaar geleden, koning Boudewijn en koningin Fabiola op staatsbezoek in Zaïre (Congo-Kinshasa)
50 jaar geleden, koning Boudewijn en koningin Fabiola op staatsbezoek in Zaïre (Congo-Kinshasa)
50 jaar geleden, koning Boudewijn en koningin Fabiola op staatsbezoek in Zaïre (Congo-Kinshasa)
50 jaar geleden, koning Boudewijn en koningin Fabiola op staatsbezoek in Zaïre (Congo-Kinshasa)

60 jaar geleden, receptie in het koninklijk paleis voor de leden van de rondetafelconferentie die de onafhankelijkheid van het toenmalige Belgisch Congo moest voorbereiden

60 jaar geleden, receptie in het koninklijk paleis voor de leden van de rondetafelconferentie die de onafhankelijkheid van het toenmalige Belgisch Congo moest voorbereiden 1
60 jaar geleden, receptie in het koninklijk paleis voor de leden van de rondetafelconferentie die de onafhankelijkheid van het toenmalige Belgisch Congo moest voorbereiden

60 jaar geleden, tijdens de rondetafelconferentie die de onafhankelijkheid van het toenmalige Belgisch Congo moest voorbereiden, stelde het weekblad De Post de volgende vragen aan de deelnemers van de rondetafelconferentie.

60 jaar geleden, tijdens de rondetafelconferentie die de onafhankelijkheid van het toenmalige Belgisch Congo moest voorbereiden, stelde het weekblad De Post de volgende vragen aan de deelnemers van de rondetafelconferentie.


60 jaar geleden, tijdens de rondetafelconferentie die de onafhankelijkheid van het toenmalige Belgisch Congo moest voorbereiden, stelde het weekblad De Post de volgende vragen aan de deelnemers van de rondetafelconferentie.
Hier de antwoorden op de volgende vragen aan de deelnemers van de rondetafelconferentie Kasa-Voeboe Ook Vlaanderen is niet vrij
Hier de antwoorden op de volgende vragen aan de deelnemers van de rondetafelconferentie: betreft leger en buitenlandse politiek


Hier de antwoorden op de volgende vragen aan de deelnemers van de rondetafelconferentie: toekomst voor de Belgen en wat na de onafhankelijkheid
De politieke leiders van Congo
de rondetafelconferentie